در طراحی ساختمان، یکی از مواردی که امروزه مورد توجه بیشتری قرار گرفته است، طراحی روف گاردن است. طراحی بام سبز یکی از گزینه‌های جذاب برای زیبا کردن نمای خانه و لذت بردن از فضای سبز کوچکی است که در خانه شما ایجاد شده است.
روف گاردن چیست؟
روف گاردن یک فضای سبز است که در بخش‌های مختلف ساختمان، از جمله پشت بام ساختمان‌ها، واحدهای مسکونی، تجاری یا صنعتی ایجاد می‌شود. این فضاها می‌توانند در متراژها و سبک‌های مختلف با استفاده از انواع مختلف گیاهان و طرح‌های آبیاری طراحی شوند.
روف گاردن
روف گارن به معنای فضای سبز بام، همانطور که از نامش مشخص است به طراحی باغچه یا فضایی سبز در محیط بام یک ساختمان گفته می‌شود. معمولا در این فضا به کاشت گیاهان، ایجاد فضای تفریحی و زمین بازی پرداخته می‌شود که در هر زمان می‌تواند گزینه مناسبی برای گذراندان اوقات فراغت باشد.
یکی از دلایل محبوبیت روف گاردن، چشم انداز زیبای شهر است به خصوص در شب می‌توانید از مشاهده کل شهر لذت ببرید.
طراحی روف گاردن
طراحی روف گاردن یک طراحی خلاقانه است که بر روی بام یا تراس‌های ساختمان‌ها، یک باغچه یا فضای سبز ایجاد می‌شود. طراحی روف گاردن معمولا شامل گیاهان، زمین‌های سبز، آبنما و فضای نشیمن برای استراحت می‌شود. علاوه‌بر زیبایی و افزایش فضای سبز در شهرها، وجود روف گاردن اثرات مثبتی بر رفاه شهروندان، بهبود کیفیت هوای محیط و حفظ انرژی ساختمان دارد.
آلاچیق روف گاردن
وجود آلاچیق در روف گاردن نقش مهمی در ایجاد فضای آرام و شاداب داشته باشد. آلاچیق‌ها معمولا از جنس چوب، فلز، فایبرگلاس، آلومینیوم، وینیل، استیل و بتن ساخته می‌شوند و از آن‌ها بعنوان مکانی برای استراحت، نشستن، خوردن و حتی برگزاری فعالیت‌های اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انتخاب طرح و مواد ساخت بستگی به سلیقه شما، محیط روف گاردن و شرایط آب و هوایی دارد. همچنین می‌توانید با استفاده از گل و گیاهان زینتی و اجرای نورپردازی مناسب، زیبایی آلاچیق را بیشتر کنید و فضا را دلنشین‌تر کنید. از آلاچیق برای طراحی محوطه ویلا نیز استفاده می‌شود.
ساخت روف گاردن
ساخت روف گاردن یک فرایند چالش‌برانگیز است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، مهارت‌های فنی و استفاده از مواد مناسب است. مراحل عمده‌ای که در ساخت روف گاردن انجام می‌شود عبارتند از:
ارزیابی ساختمان: برای اطمینان از قابلیت حمایت ساختمان از وزن بار گیاهان و زمین‌های سبز، نیاز به ارزیابی دقیق وضعیت ساختمان و سازه‌های آن دارید.
ایجاد سیستم زهکشی: احتمال نفوذ آب به داخل ساختمان را کاهش داده و سیستم مناسبی برای زهکشی آب در روف گاردن ایجاد کنید.
انتخاب مواد ساخت: انتخاب مواد مناسب برای ایجاد کف، ترکیب زمین، کشتی‌های گیاهی و سایر اجزای روف گاردن بسیار اهمیت دارد. مطمئن شوید که از مواد مقاوم در برابر آب و آفتاب استفاده می‌کنید.
ایجاد سیستم آبیاری: برای حفظ گیاهان و زمین‌های سبز در روف گاردن، سیستم آبیاری مناسبی را طراحی و اجرا کنید که به طور موثر آب به گیاهان برساند.
انتخاب گیاهان: گیاهانی که مقاوم به شرایط سخت محیط روف گاردن هستند را انتخاب کنید، مانند گیاهان سبزیجات، گل‌های زینتی و درختان کوچک.
اضافه کردن عناصر دیگر: برای افزودن زیبایی و کاربری به روف گاردن، می‌توانید عناصری مانند مبلمان باغ، آلاچیق، آبنما و نورپردازی را نیز اضافه کنید.
انواع سبک‌های طراحی روف گاردن
سیستم روف گاردن متمرکز
در سیستم طراحی بام سبز متمرکز از انواع مختلف گیاهان استفاده می‌شود به طوری که می‌توان آن را شبیه یک پارک در نظر گرفت. در این نوع روف گاردن از عمق متناسبی از خاک برای رشد گیاهان استفاده می‌شود. بام سبز متمرکز به سیستم روف گاردن عمیق هم معروف است.
سیستم روف گاردن گسترده
در سیستم طراحی روف گاردن گسترده معمولا از گیاهان زینتی و آپارتمانی زیبایی استفاده می‌شود. عمق بستر روف گاردن‌های گسترده کمتر از سقف‌های فشرده است که معمولا حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلی متر است. پوشش گیاهی در روف گاردن گسترده به شکل قارچ‌ها یا علف های هرز یا ترکیبی از آن‌ها می‌باشد.
سیستم روف گاردن ترکیبی
در این نوع طراحی بام سبز از ترکیب نوع گسترده و متمرکز بهره می‌گیرند. با این تفاوت که در این مدل بام سبز از ظرفیت بار بیشتری استفاده می‌شود و در عین حال سبز شدن در داخل پانل‌های گسترده سبک وزنی صورت می‌گیرد.
سیستم روف گاردن مدولار
در این سبک از طراحی روف گاردن از مدل‌های پیش ساخته‌ای که بدون نیاز به زیر ساخت است، استفاده می‌شود. همچنین این سبک قابل پیاده سازی روی هر بام و بالکن و هر کدام از انواع بام سبز است.
مزایای طراحی روف گاردن
کاهش گرمای شهری
با طراحی روف گاردن‌ها با ایجاد سایه و تبخیر آب، می‌توان به کاهش گرمای شهری کمک کرد و اثرات جزیره گرمایی شهری را کاهش داد.
بهبود کیفیت هوا
گیاهان در روف گاردن‌ها اکسیژن تولید می‌کنند و دی اکسید کربن جذب می‌کنند که به بهبود کیفیت هوا در محیط شهری کمک می‌کند.
افزایش فضاهای سبز
با طراحی بام سبز و ایجاد فضاهای سبز جدید در محیط شهری و تبدیل سطوح بالای ساختمان‌ها به فضاهای سبز، فضاهای سبز در شهر افزایش می‌یابد.
کاهش مصرف انرژی
با ایجاد عایق حرارتی و سایه در ساختمان‌ها، روف گاردن‌ها می‌توانند به بهره‌وری انرژی ساختمان کمک کنند.
زیباتر شدن نمای ساختمان
یکی دیگر از مزایای دیزاین روف گاردن این است که علاوه بر لذت بردن از ایجاد گیاهان و طبیعت کوچک در ساختمان، باعث زیباتر شدن نمای ظاهری خانه شما می‌شود.
گیاهان مناسب برای طراحی روف گاردن
انتخاب گیاهان مناسب برای طراحی روف گاردن مهم است و باید با شرایط محیطی، آب و هوا و اهداف طراحی هماهنگ شود. در ادامه به انواع گیاهان مناسب برای طراحی بام سبز می‌پردازیم.
گیاهان چمنی
این نوع گیاهان شامل گیاهان زینتی مانند خودرو، زینتی ژاپنی، کندرو یا گلچین‌های مقاوم به خشکی هستند. از ویژگی‌های این نوع گیاهان در طراحی بام سبز می‌توان به مقاومت زیاد در برابر سرما و نگهداری راحت آن‌ها اشاره کرد.
گیاهان چوبی و درختان
از این گیاهان می‌توان به درختانی مانند گیلاس، سرو یا نخل اشاره کرد. این گیاهان با ایجاد سایه و افزایش تنوع زیستی، به حفظ تعادل حرارتی و جلوگیری از گرمای شهری کمک می‌کنند.
گیاهان زینتی
گیاهان زینتی شامل گل‌های زینتی مانند گل‌های لاواندر یا گل‌های آفتابگردان هستند. این گیاهان به ایجاد زیبایی و آرامش فضا با گل‌ها و رنگ‌های متنوع به طراحی بهتر بام سبز کمک می‌کنند.
نکات کلیدی در طراحی بام سبز
گیاهان مناسب: انتخاب گیاهان با توجه به شرایط آب و هوای محل نصب روف گاردن بسیار اهمیت دارد. گیاهان باید با دما، نور و رطوبت محیط سازگار باشند.
ساختار و زیرساخت: ساختمان‌های پایه روف گاردن باید مستحکم و مقاوم باشند. همچنین، سیستم‌های آبیاری و دفترسازی موثر نیز برای حفظ رطوبت و مراقبت از گیاهان لازم است.
طراحی زیبا و کاربردی: طراحی روف گاردن باید همزمان زیبا و کاربردی باشد. ایجاد مسیرها، فضاهای نشیمن و نورپردازی مناسب می‌تواند فضای روف گاردن را جذاب و دلنشین کند.
جزئیات اجرایی روف گاردن
در طراحی و دیزاین روف گاردن می‌بایست از افرادی مثل مهندسین معماری، عمران و طراحی فضای سبز که اطلاعات دقیقی درباره دیزاین بام سبز دارند، کمک دریافت کرد. این متخصصین در کنار هم به طراحی و جزئیات اجرایی روف گاردن رسیدگی می‌کنند. همچنین در جزئیات اجرایی فضای سبز باید به نوع خاک، وضعیت زهکشی آن و گیاهان مناسب برای دیزاین بام سبز استفاده کرد.
خاک مناسب برای دیزاین بام سبز
خاک مناسب یکی از عوامل حیاتی در سیستم طراحی روف گاردن است. خاکی که برای روف گاردن مناسب باشد، باید خواصی از قبیل خوبی زهکشی، حاوی مواد آلی، خاک لومی یا مخلوط خاک‌های مناسب و مهیج برای رشد گیاهان داشته باشد. خاک باید به خوبی زهکشی شده باشد تا از جمع‌آوری آب و سیلاب جلوگیری شود. اگر قصد دارید سبزیجات و گیاهان خوراکی بکارید، خاک باید حاوی مواد غذایی کافی و غنی به ویژه از نظر نیتروژن، فسفر و پتاسیم باشد.
مراحل طراحی روف گاردن
تحلیل مکان
ابتدا، مکان را دقیقاً بررسی کنید. شناخت درست از شرایط آب و هوایی، نوردهی و ویژگی‌های مکانی به بهبود دیزاین روف گاردن کمک می‌کند.
تعیین اهداف
مشخص کنید که آیا می‌خواهید یک فضای سبز تزیینی، یک روف گاردن متمرکز یا یک فضای گسترده ایجاد کنید.
شناسایی محدودیت‌ها
عواملی مانند نفوذ آب، وزن مجاز بر روی ساختمان و محدودیت‌های اقتصادی را در نظر بگیرید.
طراحی نقشه‌ها و نمودارها
نقشه‌های مفهومی از تراکم گیاهان، مسیرها و المان‌های دیگر را ایجاد کنید. نمودارها به شما کمک می‌کنند تا چشم انداز کلی را درک کنید.
انتخاب گیاهان
بر اساس نیازها و مشخصات مکان، گیاهان مناسب را انتخاب کنید. ممکن است نیاز به مشاوره با یک باغبان یا متخصص گل و گیاهان داشته باشید.
تعیین المان‌های زیبایی
المان‌های زیبایی مانند آبنماها، مصنوعی‌ها یا نمایش‌های هنری را در طراحی روف گاردن استفاده کنید.
تدوین طراحی نهایی
بر اساس ایده‌ها و بازخوردها، یک طرح نهایی را ایجاد کنید. این طرح شما باید شامل جزئیات مانند ابعاد دقیق، جنس خاک و انتخاب گیاهان باشد.
محاسبه مواد و هزینه
تعیین نیازمندی‌های مواد، ابزار و محاسبه هزینه‌ها برای اجرای طرح نهایی روف گاردن الزامی است.
پیش‌آماده سازی سطح
حذف هر نوع موانع یا اجسامی که مانع اجرای طرح می‌شوند و صاف کردن سطح روف گاردن در دیزاین بام سبز الزامی است.
کاشت گیاهان و ساخت المان‌ها
در این مرحله از دیزاین روف گاردن به اجرای طرح اصلی شامل کاشت گیاهان، احداث سازه‌ها و المان‌های طراحی پرداخته می‌شود.
آب‌رسانی و زهکشی
اطمینان از وجود سیستم‌های آبیاری و زهکشی مناسب برای فضای سبز روف گاردن باید رعایت شود.
قوانین طراحی روف گاردن
- اطمینان از اینکه ساختمان می‌تواند وزن افزایش یافته از اجزای روف گاردن و گیاهان را تحمل کند.
- تأیید نقشه‌های طراحی و اجرای روف گاردن توسط مقامات محلی
- توجه به تأثیرات مثبت روف گاردن در کاهش گرمای شهری و ایجاد سایه در فضای بام سبز
- استفاده از سیستم‌های آبیاری هوشمند که مصرف آب را بهینه می‌کنند و از هدررفت آب جلوگیری می‌کنند.
- استفاده از مواد ساختمانی با استانداردهای ساخت و مصرف انرژی پایین.
- احترام به موارد محلی، فرهنگی، و تاریخی در طراحی روف گاردن.
قیمت طراحی روف گاردن
نمی‌توان یک قیمت مشخص برای طراحی بام سبز در نظر گرفت. دیزاین روف گاردن به عوامل متنوعی مانند: اندازه و مقیاس روف گاردن، انتخاب گیاهان، سبک طراحی و دیزاین روف گاردن و مصالح ساختمانی مورد نظر بستگی دارد. بسته به نوع و کیفیت هر کدام از این عوامل قیمت طراحی روف گاردن متفاوت است. اگر قصد طراحی روف گاردن خود را دارید، می‌توانید به تیم معماری بام آرک مراجعه کنید.
30 ایده خلاقانه برای طراحی روف گاردن
در این بخش ایده‌های خلاقانه برای طراحی روف گاردن آورده شده است:
